περούκα

περούκα
Πρόσθετη κόμη, που αποτελείται από δύο στοιχεία: τη βάση, δηλαδή το δίχτυ πάνω στο οποίο εφαρμόζονται τα μαλλιά, και τα ίδια τα μαλλιά. Η συνήθεια να προστίθενται μαλλιά στη φυσική κόμη συναντάται ήδη στους πιο αρχαίους χρόνους, αλλά δεν είναι δυνατό να προσδιοριστεί με ακρίβεια η χρονολογία που πρωτοεμφανίστηκε η πραγματική π. Οι Αιγύπτιοι –για να ανατρέξουμε σε έναν από τους πιο μεγάλους αρχαίους πολιτισμούς– τις χρησιμοποίησαν πολύ νωρίς: οι άντρες των πιο υψηλών κοινωνικών τάξεων ξύριζαν τα μαλλιά τους, για να τα αντικαταστήσουν με μια π. ανθρώπινων μαλλιών, μερικές φορές μαζί με φυτικές τρίχες. Και οι γυναίκες επίσης φορούσαν π.: ονομαστή έμεινε η π. της κόρης του βασιλιά Αμένοφη Δ΄ της 18ης Δυναστείας, κατασκευασμένη με χοντρό μαύρο μαλλί. Οι αρχαίοι Έλληνες αντί την ολόκληρη π. προτιμούσαν τα ποστίς, που πρόσθεταν στα φυσικά μαλλιά, ιδιαίτερα πάνω στο μέτωπο. Στην αρχαία Ελλάδα η π. έπαιζε, ωστόσο, σημαντικότατο ρόλο στο θέατρο, γιατί αποτελούσε απαραίτητο τμήμα του προσωπείου και άλλαζε χρώμα ανάλογα με το πρόσωπο του έργου: ξανθή για τους νέους, μαύρη για τους ενήλικους και άσπρη για τους γέρους. Και στο θέατρο επίσης της αρχαίας Ρώμης η θεατρική π. (galero) ήταν διαφορετικού χρώματος, ανάλογα με τον ερμηνευόμενο ρόλο: χαρακτηριστική ήταν η π. των «ερωτευμένων», φτιαγμένη από ξανθές μπούκλες. Στην ιδιωτική τους ζωή οι Ρωμαίοι προτιμούσαν τη χρήση ποστίς (crines) από την ολόκληρη π. (capillamentum)· οι γυναίκες όμως της υψηλής κοινωνίας χρησιμοποιούσαν μερικές φορές μια ειδική π. πασπαλισμένη με χρυσή σκόνη (corymbium). Kατά την τελευταία περίοδο της Αυτοκρατορίας η γυναικεία μόδα της πολύ ψηλής και ξανθιάς π. γενικεύτηκε ακόμα κι ανάμεσα στις χριστιανές. Μια μεγάλη αγορά για την πώληση τριχών υπήρχε κοντά στον Φλαμίνιο Ιππόδρομο. Για να θέσει τέλος στις υπερβολές, η Σύνοδος της Κωνσταντινούπολης του 692 απαγόρευσε τη χρησιμοποίησή τους και για αρκετούς αιώνες η π. ξεχάστηκε. Μόνο από τον 12o αι. και ύστερα επανήλθε η μόδα των ψεύτικων μαλλιών, με μορφή ποστίς ή πλεξίδων· η ολόκληρη π. όμως επανεμφανίστηκε μόνο τον 15o αι. για να επιβληθεί στη συνέχεια τον 16o αι., αν και όχι με τρόπο εντυπωσιακό, στην Αγγλία και στη Γαλλία, χώρες στις οποίες οι νέοι προσανατολισμοί της γυναικείας μόδας απαιτούσαν κομμώσεις πολύ ψηλές. Τον 17o αι. η π. γενικεύθηκε ακόμα και στους άντρες. Μόνο πολύ αργότερα, όταν ακόμα και ο Λουδοβίκος ΙΓ΄, που είχε πρώιμη τριχόπτωση, άρχισε να τη χρησιμοποιεί, η μόδα της π. έγινε κοινή για όλους. Περνώντας πολύ γρήγορα τα γαλλικά σύνορα, η π. αποτέλεσε τον 17o αι. ουσιαστικό μέρος της ενδυμασίας του αιώνα. Στην Ιταλία επίσης έγινε δεκτή με ενθουσιασμό. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Λουδοβίκου ΙΔ΄, σημειώθηκε η μεγαλύτερη λάμψη της μόδας· οι παροιμιώδεις π. αποτελούνταν από πυκνές μικρές μπούκλες και έπεφταν πίσω από τις πλάτες, συχνά στολισμένες με κορδέλες. Και οι γυναίκες επίσης φορούσαν με άνεση βαριές και πελώριες π., στολισμένες με φτερά, κοσμήματα, κορδέλες και πέπλα. Παρά την αντίθετη γνώμη των υγιεινολόγων, που θεωρούσαν την π. φορέα μικροβίων και αιτία πολλών ασθενειών, η μόδα καθιερώθηκε θριαμβευτικά τρόπο και συνεχίστηκε για ολόκληρο τον 18o αι. Στις αρχές αυτού του αιώνα, η π. –ακόμα υπερβολικά ογκώδης, ιδιαίτερα για τους άντρες– πουδραρίστηκε. Στην αρχή η πούδρα είχε σκοπό να τονίσει το αρχικό χρώμα· κατόπιν γενικεύτηκε η χρησιμοποίηση μιας άσπρης πούδρας, που έστεκε πάνω στα μαλλιά με τη βοήθεια ειδικής πομάδας. Οι πελώριες μπούκλες της αντρικής π. άλλαξαν αργότερα με διάφορους τρόπους και η αναζήτηση μιας π. όλο και λιγότερο ογκώδους κατέληξε στην υιοθέτηση της «ουρίτσας», κόμμωσης που άφηνε ελεύθερο το μέτωπο και συγκρατούσε τα μαλλιά δεμένα στον αυχένα με μια κορδέλα. Κατά τα μέσα του αιώνα η γυναικεία π., που για πενήντα περίπου χρόνια είχε μικρές διαστάσεις, ακολουθώντας τους κανόνες της τόσο άστατης μόδας, έγινε πάλι πελώρια και παραφορτώθηκε με στολίδια. Κατά τη διάρκεια της Γαλλικής επανάστασης, με την απαξίωση κάθε είδους πολυτέλειας και εκκεντρικότητας, εξαφανίστηκαν και οι π. για να γυρίσουν, μόνο σποραδικά, κατά τηνεποχή του Διευθυντηρίου. Τον 18o αι. σημειώθηκε σχετική παρακμή. Οι κομμώσεις ζητούσαν μόνο την προσθήκη ποστίς, των οποίων έγινε ευρεία χρήση: ούτε στα πρώτα 50 χρόνια του 20ού αι. άλλαξε η κατάσταση, οπότε η π. θεωρήθηκε μια εκκεντρικότητα της μόδας. Αλλά, από τη δεκαετία του 1960 επανήλθε σε μεγάλη χρήση η γυναικεία π., που είχε τα χαρακτηριστικά της πάντοτε έτοιμης κόμης. Επίσης και η π. για άντρες χρησιμοποιήθηκε πολύ, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις τριχόπτωσης. Η π., που υπήρξε απαραίτητο συμπλήρωμα της εμφάνισης του ηθοποιού ακόμα και μετά το κλασικό θέατρο (από τις θρησκευτικές μεσαιωνικές παραστάσεις μέχρι την Κομέντια ντελ Άρτε και το θέατρο μπαρόκ), έχει ακόμα και σήμερα μεγάλη σημασία για τη θεατρική και κινηματογραφική μεταμφίεση, όχι μόνο σε παραστάσεις που απαιτούν συμμόρφωση προς το ιστορικό κλίμα, αλλά και για παραστάσεις με σύγχρονα θέματα. Περούκα από ασημένια κλωστή που ανήκε στην Αυτοκράτειρα της Ρωσίας, Αικατερίνη τη Μεγάλη (φωτ. ΑΠΕ). Ο συρμός της περούκας κυριάρχησε για μια εποχή στην αυτοκρατορική Ρώμη, όπως μαρτυρά η προτομή αυτή της Φλαβίας. Η κατασκευή της περούκας γίνεται με χρήση πραγματικής ή συνθετικής τρίχας. Προσωπογραφία Βενετσιάνου άρχοντα, ανώτατου δικαστικού, με περούκα της εποχής, έργο του ζωγράφου Ροζάλμπα Καριέρα, που ήταν ονομαστός προσωπογράφος της Βενετίας (Πινακοθήκη της Δρέσδης). «Χτένισμα» περούκας σε εργαστήριο κατασκευής. Η Τσέρυ Μπλέρ – σύζυγος του Βρετανού πρωθυπουργού Τόνυ Μπλέρ– με την παραδοσιακή ενδυμασία των δικηγόρων και δικαστικών της Βρετανίας, τον τήβεννο και την μακριά περούκα (φωτ. ΑΠΕ).
* * *
και περρούκα, η, Ν
πρόσθετη, τεχνητή κόμη από φυσικές ή φυτικές ίνες.
[ΕΤΥΜΟΛ. < ιταλ. perrucca < παλαιότερο αμάρτυρο *pilucca < λατ. pilus «κόμη»].

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Нужна курсовая?

Look at other dictionaries:

  • περούκα — η (λ. ιταλ.), τεχνητά, πρόσθετα μαλλιά της κεφαλής …   Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)

  • κόμμωση — Καλλωπιστικό χτένισμα του κεφαλιού. Η ποικιλία των κ. οφείλεται –εκτός από τη διαφορά των φύλων– σε πολλούς παράγοντες, σημαντικότερος από τους οποίους είναι ο πολιτιστικός. Ιστορία. Ακριβείς μαρτυρίες για τις παλαιότερες εποχές μάς προσφέρουν τα …   Dictionary of Greek

  • έντριχος — ἔντριχος, ον (AM) ο γεμάτος τρίχες, δασύτριχος, μαλλιαρός μσν. αυτός που έχει πάνω τις τρίχες του («ἔντριχον δέρμα», Τζέτζ.) αρχ. 1. (κατά τον Ησύχ.) «ἔντριχον, ἀσθενές» 2. το ουδ. ως ουσ. τὸ ἔντριχον περούκα, φενάκη, προσθετή κόμη …   Dictionary of Greek

  • περίθετος — ον, θηλ. και περιθέτη, και περιθετός, ή, όν, Α [περιτίθημι] 1. αυτός που έχει τοποθετηθεί ή που μπορεί να τοποθετηθεί γύρω από κάτι 2. φρ. α) «περίθετον πρόσωπον» προσωπείο, μάσκα β) «περιθεταὶ τρίχες» και «περίθετος κόμη» η περούκα …   Dictionary of Greek

  • περρούκα — η, Ν βλ. περούκα …   Dictionary of Greek

  • πηνήκη — και δ. γρφ. πηνίκη, ἡ, Α φενάκη, περούκα, τεχνητή κόμη («τὴν πηνήκην ἀφείλετο τῆς κεφαλῆς», Λουκιαν.). [ΕΤΥΜΟΛ. Η λ. πρέπει να έχει σχηματιστεί από τη λ. πήνη*, κατά το φενάκη «τεχνητή κόμη»] …   Dictionary of Greek

  • πλαστοκόμης — ὁ, Α αυτός που φορά ψεύτικα μαλλιά, που φορά περούκα. [ΕΤΥΜΟΛ. < πλαστός + κόμης (< κόμη), πρβλ. μελανο κόμης, χρυσο κόμης] …   Dictionary of Greek

  • προκόμιον — τὸ, Α 1. η τούφα από τη χαίτη τού αλόγου που πέφτει στο μέτωπο 2. (σχετικά με πρόσ.) το τσουλούφι, η φούντα 3. ψεύτικα μαλλιά που συνήθιζαν να φορούν οι Περσίδες και οι Ελληνίδες γυναίκες στο μέτωπο, φενάκη, περούκα. [ΕΤΥΜΟΛ. < προ * + κόμιον …   Dictionary of Greek

  • φενάκη — η, ΝΜΑ πρόσθετη τεχνητή κόμη, περούκα νεοελλ. μτφ. ψεύδος, απάτη. [ΕΤΥΜΟΛ. < φέναξ, ακος (πρβλ. και το συνώνυμο πηνήκη*)] …   Dictionary of Greek

  • φενακίζω — ΝΜΑ, και φαινακίζω Μ [φέναξ, ακος] εξαπατώ, παραπλανώ μσν. φορώ φενάκη, φορώ περούκα, εμφανιζόμενος έτσι με διαφορετική μορφή αρχ. (αμτβ.) συμπεριφέρομαι ως φενακιστής, ως απατεώνας …   Dictionary of Greek

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”